PERKEMBANGAN KRITIKAN SASTERA DI MALAYSIA

ERA KEMANTAPAN

....sambungan catatan lalu.

Satu lagi fenomena baharu yang turut mewarnai genre kritikan sastera di Malaysia ialah kemunculan pendekatan berasas agama Islam. Suara-suara tentang sastera Islam sememangnya sudah lama kedengaran khususnya dalam tahun 1970-an, bermula dengan gagasan oleh Ustaz Mohd Yusof Zaky Yaacob, kemudian merebak kepada polemik sastera Islam antara Shahnon dan Kassim Ahmad. Polemik Shahnon dan Kassim ini kemudiannya mengheret beberapa pengkritik lain seperti Rahman Shaari, Mohd Kamal Hassan, Mohd Affandi Hassan, Mana Sikana, Shafie Abu Bakar dan lain-lain lagi. Tunjang kepada polemik ini bertoak daripada perbezaan pandangan terhadap konsep dan falsafah sastera Islam.
Dengan perkembangan ini, sastera Islam menghiasi bukan sahaja penulisan karya, tetapi turut mencorakkan perjalanan genre kritikan ke arah pendekatan tauhid (Islam). Penganjuran seminar-seminar, simposium, bengkel, kolokium yang berteraskan sastera Islam dan pendekatan kritikan Islam sama ada oleh Dewan Bahasa dan Pustaka atau universiti-universiti jelas menunjukkan, Islam mempunyai masa depan yang cerah untuk muncul sebagai landasan teorikal dalam kritikan sastera di Malaysia. Teori Takmilah yang diperkenalkan oleh Shafie Abu Bakar, Persuratan Baru oleh Affandi Hassan, Pemikiran Strategik SPB 4L oleh Mohd Yusof Hassan dan Pengkaedahan Melayu oleh Hashim Awang telah diaplikasikan bukan setakat untuk tujuan penyelidikan ijazah sarjana muda, tetapi telah terbukti berjaya diaplikasikan dalam kajian di peringkat sarjana dan doktor falsafah.
Ada beberapa kemungkinan yang boleh menjejaskan perkembangan ini. Antaranya komitmen daripada sarjana lain yang terjebak dalam konstrain `iri hati` atau `academic jelouisy` yang menyebabkan mereka bukan setakat menolak teori-teori ini, malah turut mempengaruhi audien lain dengan pelbagai tohmahan dan perlekehan dengan niat yang tidak akademik sifatnya. Perkembangan ini sememangnya sudah lama terhidu dari pelbagai suara-suara sinis. Sikap ini tidak membantu perkembangan genre kritikan, sebaliknya ia boleh menjejaskan kelangsungan tradisi itu pada masa-masa akan datang.
Tidak kurang penting dalam era pemantapan ini ialah kemunculan teori-teori dan pendekatan kritikan pascamoden. Teori-teori ini dikatakan telah meninggal jauh teori-teori sastera moden. Kemunculan teori sastera Poststrukturalisme khususnya teori Dekonstruksi, kemudian New Historisisme, PostFeminisme dan sebagainya telah turut mempengaruhi perkembangan genre kritikan sastera Melayu. Mana Sikana dilihat sangat rajin menelaah teori-teori pasca moden ini dan berusaha memberi tempat dalam dunia kritikan Malaysia, dan dalam masa yang sama dia sendiri turut mengangkat teori Teksdealismenya sebagai sebuah teori pascamoden. Tokoh-tokoh penting yang turut sering membicarakan teori-teori kritikan pascamoden ini ialah Sohaimi Abdul Aziz, Salleh Yaapar, Mohamad Mokhtar Abu Hassan, Jaafar Rahim, Mohamad Daud Mohamad, Hashim Ismail, Saleh Rahmad, Awang Azman Pawi, Samsina Abdul Rahman, Norhayati Abdul Rahman, Abdul Halim Ali, Umar Junus, Noriah Taslim dan ramai lagi.